در مورد کشاورزی اکولوژیک چه میدانید ؟

در مورد کشاورزی اکولوژیک چه میدانید ؟

مقدمه :

در عصر حاضر فعالیت و روش های انسان جهت تأمین غذای خود، گسترش پیدا کرده است به گونه ای که تمام منابع طبیعی اعم از خاک، آب و… را تحت تأثیر قرار داده است. و یکی از فنونی که یاری رسان انسان در این زمینه بوده، فن “کشاورزی” است. که گستردگی فعالیت انسان در راستای تامین مواد اولیه غذایی، این فن را با عنوان “کشاورزی سرمایه داری” مورد هدف خود قرار داده است و در نتیجه آن، بهره‌برداری بیش از حد و نامعقول از منابع طبیعی، موجب فرسایش خاک، کاهش تنوع زیستی، گرمایش زمین، آلودگی محیط زیست، کاهش امنیت غذایی شده است. در مقابل این نوع حمله به طبیعت، کشاورزی اکولوژیک قرار دارد که هدف این مقاله، معرفی و بیان اهمیت آن است.

تعریف :

کشاورزی اکولوژیک یکی از شاخه های کشاورزی پایدار به شمار می رود و شامل فعالیت های کشاورزی است که ضمن تولید محصول به مقدار کافی و پایدار، پیامدهای زیست  محیطی کشاورزی به کمترین مقدار برسد و بر همین اساس، به آن کشاورزی بوم سازگار نیز گفته می شود.

واژه اگرواکولوژی؛ بوم‌شناسی کشاورزی (به انگلیسی: Agroecology) عبارت است از علم کاربرد اصول و مفاهیم بوم‌شناسی (به انگلیسی: Ecology). و در ایجاد و مدیریت سیستم‌های پایدار کشاورزی و نخستین بار در دهه 1930 میلادی در ادبیات علمی ظاهر شد تا به مطالعه علمی و بررسی  برهم کنش های زیستی میان محصولات کشاورزی و زیست بوم بپردازد. نکته قابل توجه اینکه، از دهه 1960 علم اگرواکولوژی مقیاس خود را از سطح مزرعه به سطح وسیع تر سیستم تولید غذا و اکوسیستم گسترش داد.

کشاورزی اکولوژیک به جای استفاده ی زیاد از نهاده های خارجی، به مدیریت و کنترل اکوسیستم مزرعه بیشتر توجه میشود که، با نام های کشاورزی بوم شناختی و اگرواکولوژی نیز بیان میشود و شامل سیستم تولید کشاورزی و منابع طبیعی مورد نیاز برای پایدار ماندن آنهاست.

محصولات تولید شده در این روش معمولا دارای متابولیت های ثانویه بیش تری هستند از همین رو دارای مزه بهتری نسبت به محصولاتی هستند که در کشاورزی صنعتی تولید می شوند.

در واقع کشاورزی اکولوژیک، برابر است با انقلاب سبز نوین، برای حل چالش هایی چون عدم امنیت غذایی و گرسنگی میلیون ها نفر از مردم جهان، آلودگی منابع آب و ganiخاک به مواد شیمیایی کشاورزی و کاهش شدید تنوع زیستی.

اصول و اهمیت اگرواکولوژی :

اگرواکولوژی یا کشاورزی بوم شناختی

سیری در دنیای بیکران روابط و تعامل بین محیط و گیاهان با تکیه بر اصول بوم شناختی است. بدین سبب اصولی در راستای اصول کشاورزی ارگانیک نیز دارد :

اصل سلامت

اصل اکولوژی

اصل انصاف و عدالت

اصل مراقبت و نگهداری منابع

از ضرورت ها و موارد تحت تأثیر کشاورزی اکولوژیک، حفظ حیات مواد مغذی و میکروارگانیسم های خاک، حفظ منابع طبیعی آب، حفظ تعامل موجودات زنده و محیط زیست با انسان‌، مدیریت و کنترل تلفیقی آفات، رعایت چند کشتی، نحوه شخم، بهره مندی درست از کودهای زیستی و در نتیجه حفظ امنیت غذایی پایدار است. جهت درک بهتر تاثیرات موارد فوق به چهار گروه عمده اجتماعی، اقتصادی، کشاورزی و زیست محیطی تقسیم بندی می‌گردد.

تاثیرات اجتماعی :

– بهبود شرایط سلامت افراد

– کاھش مهاجرت روستاییان

– ذخیره سازی برای مدت طولانی

– ایجاد اشتغال، فرصت‌های تحصیل و آموزش بهتر

تاثیرات اقتصادی :

– کاھش 40 درصدی ھزینه ها

– کاھش هزینه‌های سرمایه‌گذاری

– حفظ و امنیت اقتصادی بیشتر درآمد روستایی و اقتصاد قوی‌تر روستایی

تأثیرات کشاورزی :

– حفظ و نگهداری گونه‌های کشاورزی

– تعادل در کیفیت محصولات غذایی

– حفظ خوداتکایی در تولیدات کشاورزی

– حاصلخیزی و غنی تر کردن خاک در برابر فعالیت‌های میکروبی در خاک و در نهایت مقاومت خاک در برابر آفات مختلف

تاثیرات زیست محیطی :

– کاھش آلودگی در خاک

– نگهداری مواد مغذی و میکروارگانیسم ‌های خاک

– کنترل بیشتر فساد و فرسودگی در خاک

– رسیدگی و بررسی آلودگی آب و ھوا

– دوام و ماندگاری بیشتر در محصولات کشاورزی

نتیجه گیری :

باید به این باور و ایمان برسیم که، تامین امنیت غذایی و رفاه زندگی بشر، به سلامت طبیعت وابسته است. و تخریب تنوع زیستی و به تبع آن تخریب خدمات زیست بومی، حیات روی کره زمین را تهدید می کند. گواه این تهدید، کاهش منابع آبی، فرسایش، شوری و کاهش حاصلخیزی خاک و افت عملکرد تولید در بعضی محصولات کشاورزی می باشد، که کشاورزی ایران نیز به جهت حفظ امنیت غذایی و محیط زیست حامل چالش بزرگی است و تنها با برنامه ریزی مناسب می توان آن را برطرف کرد و راهکار افزایش تولید و حفظ محیط زیست «کشاورزی اکولوژیک» است.

نویسنده، الهام اکبری، کارشناس گیاهان دارویی و معطر

گروه علمی تحقیقاتی همراه تولید محصولات ارگانیک نیکاتیس

در مورد کشاورزی اکولوژیک چه میدانید ؟