آنتی اکسیدان طبیعی در بسیاری از میوه یا سبزیجات وجود دارد و میوه زیتون و روغن آن به‌عنوان منابع غنی از آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی است که نقش مهمی در حفظ سلامت انسان و پیشگیری از بیماری‌های مزمن ایفا می‌کنند. در ادامه، به بررسی جامع خواص آنتی‌اکسیدانی این محصول نیکاتیس بر اساس مطالعات علمی پرداخته می‌شود و نکاتی جهت بهره مندی بیشتر از آنتی اکسیدان روغن زیتون گفته می شود .
ترکیبات طبیعی آنتی‌اکسیدانی در روغن زیتون
روغن زیتون فرابکر حاوی ترکیبات فنولی متعددی است که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به الئوروپئین، هیدروکسی‌تیروزول، تیروزول، لیگنان‌ها و سکوئیریدها اشاره کرد. این ترکیبات با فعالیت آنتی‌اکسیدانی قوی خود، از اکسیداسیون لیپیدها جلوگیری کرده و در پیشگیری از بیماری‌های قلبی و سرطان مؤثر هستند. همچنین، توکوفرول‌ها و کاروتنوئیدها نیز به‌عنوان آنتی‌اکسیدان‌های مهم در روغن زیتون شناخته می‌شوند.
خواص آنتی‌اکسیدانی میوه زیتون
میوه زیتون، به‌ویژه در مراحل اولیه رشد، حاوی مقادیر بالایی از الئوروپئین است که در طی فرآیند رسیدن به هیدروکسی‌تیروزول تبدیل می‌شود. این ترکیبات با خاصیت آنتی‌اکسیدانی قوی، در کاهش التهاب، محافظت از کبد و بهبود سلامت قلب نقش دارند. علاوه بر این، ترکیباتی مانند اسید اولئانولیک و کوئرستین نیز در میوه زیتون یافت می‌شوند که به تقویت سیستم ایمنی و کاهش فشار خون کمک می‌کنند.
بررسی‌های علمی تایید آنتی اکسیدان زیتون
1. بررسی ترکیبات فنولی طبیعی در روغن زیتون بکر:
مطالعه‌ای نشان داده است که فنل‌های هیدروفیلیک مانند الئوروپئین و هیدروکسی‌تیروزول، اصلی‌ترین آنتی‌اکسیدان‌های روغن زیتون بکر هستند که در پیشگیری از اکسیداسیون لیپیدها و بیماری‌های مزمن مؤثرند.
2. اثر عصاره برگ زیتون بر پایداری روغن زیتون:
تحقیقی در سال 1403 نشان داد که افزودن عصاره برگ زیتون به روغن زیتون می‌تواند روند اکسیداسیون را کاهش داده و پایداری آن را افزایش دهد.
3. مقایسه اثر آنتی‌اکسیدان طبیعی عصاره کنجاله زیتون با آنتی‌اکسیدان‌های شیمیایی – سنتزی:
مطالعه‌ای در سال 1395 نشان داد که عصاره اتانولی کنجاله زیتون در غلظت 150 پی‌پی‌ام دارای فعالیت آنتی‌اکسیدانی بالاتری نسبت به آنتی‌اکسیدان‌های شیمیایی مانند BHT و BHA است.
4. فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره برگ زیتون:
تحقیقی در سال 1392 به بررسی روش‌های مختلف استخراج ترکیبات فنولی از برگ زیتون پرداخت و نشان داد که عصاره‌های حاصل دارای فعالیت آنتی‌اکسیدانی قابل توجهی هستند.
5. مروری بر خواص آنتی‌اکسیدانی زیتون و هسته آن:
مطالعه‌ای مروری در سال 1394 به بررسی خواص آنتی‌اکسیدانی و ضد میکروبی زیتون و هسته آن پرداخت و تأکید کرد که این ترکیبات می‌توانند در پیشگیری از بیماری‌ها مؤثر باشند.
اما آنتی‌اکسیدان طبیعی چیست و چه فوایدی دارد؟
آنتی‌اکسیدان‌ها ترکیبات طبیعی هستند که از اکسید شدن سایر مولکول‌ها جلوگیری می‌کنند. این ترکیبات با خنثی کردن رادیکال‌های آزاد (مولکول‌های ناپایداری که به سلول‌های بدن آسیب می‌زنند)، از تخریب سلولی، پیری زودرس و بروز بیماری‌هایی مانند سرطان، دیابت، بیماری‌های قلبی و زوال عقل جلوگیری می‌کنند.
فواید اصلی آنتی‌اکسیدان‌ها برای بدن:
کاهش استرس اکسیداتیو در سلول‌ها
پیشگیری از التهاب و بیماری‌های مزمن
تقویت سیستم ایمنی
حفظ سلامت پوست و جلوگیری از پیری زودرس
بهبود عملکرد مغز و قلب
چگونه می‌توان تشخیص داد که یک روغن آنتی‌اکسیدان بیشتری دارد؟
میزان آنتی‌اکسیدان موجود در یک روغن بستگی به ترکیب شیمیایی و فرآیند تولید طبیعی آن دارد. بنابراین انتخابروغن یا میوه زیتونی که طبیعی و ارگانیک تولید شده بهترین گزینه است.همچنین موارد زیر در تعیین میزان آنتی‌اکسیدان موثر هستند در تولیدات مجموعه نیکاتیس بررسی و اجرا شده است:
1. میزان ترکیبات فنولی (فنل‌ها): هرچه میزان ترکیباتی مانند هیدروکسی‌تیروزول، الئوروپئین و تیروزول بیشتر باشد، قدرت آنتی‌اکسیدانی روغن بیشتر است.
2. روش استخراج روغن: روغن‌های فرابکر که با پرس سرد و بدون حرارت تهیه می‌شوند، بیشترین میزان آنتی‌اکسیدان را دارند.
3. زمان برداشت میوه: زیتون‌هایی که زودتر و در حالت نارس برداشت می‌شوند، معمولاً آنتی‌اکسیدان بیشتری دارند.
4. شرایط نگهداری: نور، حرارت و هوا می‌توانند ترکیبات آنتی‌اکسیدانی را کاهش دهند. روغن باید در ظروف تیره، خنک و دور از هوا نگهداری شود.
دستورهای مصرف روغن زیتون برای جذب بیشتر آنتی‌اکسیدان
1. صبح ناشتا مصرف کنید
هر روز صبح، یک قاشق غذاخوری روغن زیتون را با چند قطره آب لیمو تازه یا یک لیوان آب ولرم مصرف کنید. این کار به پاک‌سازی دستگاه گوارش و جذب سریع‌تر آنتی‌اکسیدان‌ها کمک می‌کند.
2. به‌صورت خام و بدون حرارت استفاده شود
برای حفظ آنتی‌اکسیدان‌ها، روغن زیتون را خام مصرف کنید. می‌توانید آن را به سالاد، سوپ و غذا (بعد از پخت)، یا غذاهای پخته‌شده (بعد از خاموش شدن شعله) اضافه کنید.
3. در غذاهایی با ترکیبات آنتی‌اکسیدانی بالا استفاده کنید
ترکیب روغن زیتون با مواد غذایی سرشار از آنتی‌اکسیدان مثل گوجه‌فرنگی، سبزیجات برگ‌سبز، سیر، پیاز، آووکادو و لیمو، اثر ترکیبی ایجاد کرده و جذب ترکیبات مفید را چند برابر می‌کند.
4. از پخت با حرارت بالا خودداری کنید
حرارت زیاد باعث از بین رفتن ترکیبات فنولی و آنتی‌اکسیدانی روغن می‌شود. اگر قصد تفت دادن دارید، از حرارت ملایم استفاده کنید و روغن را زیاد داغ نکنید. برای سرخ‌کردن عمیق بهتر است از روغن‌های مقاوم‌تری استفاده کنید.
5. در وعده‌های غذایی روزانه گنجانده شود
روزانه ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری روغن زیتون بکر مصرف کنید. مثلاً:روی نان سبوس‌دار یا نان تست با کمی آویشن
در سس‌های خانگی مانند سس سیر و لیمو روی سبزیجات پخته‌شده یا کبابی (مانند بادمجان، کدو، فلفل)
6. در پایان پخت غذا به آن اضافه شود
اگر غذای گرم مانند خورش یا برنج آماده کرده‌اید، پس از پایان پخت و خاموش کردن شعله، یک قاشق روغن زیتون روی غذا بریزید. این روش از تخریب حرارتی آنتی‌اکسیدان‌ها جلوگیری می‌کند.
7. شرایط نگهداری صحیح را رعایت کنید
برای حفظ خواص آنتی‌اکسیدانی روغن زیتون: آن را در مکان تیره‌رنگ نگهداری کنید
دور از نور مستقیم، گرما و رطوبت باشد و درب ظرف را محکم ببندید.
این موارد گفته شده برای بهره‌مندی حداکثری از خواص آنتی‌اکسیدان طبیعی روغن زیتون، نحوه مصرف آن اهمیت زیادی دارد. روغن زیتون به‌خصوص نوع فرابکر، منبع غنی از آنتی‌اکسیدان‌هایی چون پلی‌فنول‌ها، ویتامین E و اسیدهای چرب تک‌زنجیره‌ای غیراشباع است. اما شرایط مصرف می‌تواند تأثیر مستقیمی بر جذب و ماندگاری این ترکیبات داشته باشد.
نتیجه گیری کلی
روغن زیتون و میوه آن به‌دلیل دارا بودن ترکیبات فنولی و آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی، نقش مهمی در حفظ سلامت انسان و پیشگیری از بیماری‌های مزمن دارند. مطالعات متعددی نشان داده‌اند که این ترکیبات می‌توانند از اکسیداسیون لیپیدها جلوگیری کرده، التهاب را کاهش داده و سلامت قلب و عروق را بهبود بخشند. استفاده از روغن زیتون نیز به‌عنوان منابع آنتی‌اکسیدانی طبیعی، می‌تواند جایگزین مناسبی برای آنتی‌اکسیدان‌های شیمیایی در صنایع غذایی باشد.
نوشته و گرداوری توسط تیم علمی تحقیقی نیکاتیس
اولین دیدگاه را ثبت کنید