یک پرسش مهم: کنجد ماده‌ای غنی و باستانی چه نقش و کاربردی در تغذیه طبیعی و طب سنتی دارد؟
کنجد از قدیمی‌ترین و طبیعی ترین دانه روغنی مصرف‌شده توسط انسان است که در طب سنتی ایرانی، آیورودا و طب چینی جایگاه ویژه‌ای داشته و دارد. جالبه بدانید اولین دانه‌‌ی روغنی که نیکاتیس ارگانیک به کشت و فرآوری آن پرداخته کنجد است. در ادامه‌ی این مطلب با فواید شگفت انگیز این ماده‌ی مغذی بیشتر آشنا خواهید شد.
این دانه مغذی در طب کهن بعنوان یک ماده دارویی طبیعی با طبع گرم و تر معرفی می‌شده و تا کنون که منبعی غنی از اسیدهای چرب ضروری آنتی‌اکسیدان‌ها معرفی می‌شود پر کاربرد بوده است، همچنین کلسیم، منیزیم و لیگنان‌هایی مانند سزامین است.
در طب سنتی، ارده کنجد غذایی طبیعی برای تقویت نیروی جنسی، تقویت استخوان، بهبود عملکرد مغز، سلامت پوست و مو و پیشگیری از بیماری‌های مزمن به‌کار می‌رود. مطالعات علمی جدید نیز اثرات کنجد را در کاهش قند و چربی خون، خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی آن تأیید کرده‌اند.
کنجد و روغن و اراده‌ی آن، در واقع از عناصر پر ارزش و کلیدی در طب مکمل و غذاهای سنتی در خاورمیانه و آسیاست و پایه‌ی بسیاری از تجویز ها در طب ایرانی است و از کنجد به عنوان یک ماده طبیعی «مولد خون»، تقویت‌کننده قوا و اصلاح‌کننده مزاج سرد یاد شده است. هدف این مقاله‌ی نیکاتیس بررسی هم‌زمان آموزه‌های سنتی و یافته‌های علمی نوین پیرامون اثرات کنجد بر سلامتی است.
جالبه بدانید! سنتی ترین کاربرد های کنجد در تغذیه طبیعی، ریختن کنجد روی نان بوده است که دلایل مختلفی دارد که بیشتر به طعم، ظاهر و ارزش غذایی آن مرتبط است از جمله:
1. افزایش ارزش غذایی: کنجد سرشار از مواد مغذی مثل پروتئین، فیبر، کلسیم، آهن و ویتامین‌های مختلف است. اضافه کردن آن به نان، ارزش غذایی نان را بالا می‌برد.
2. بهبود طعم و عطر: کنجد هنگام پخت بو داده می‌شود و عطر و طعمی دلچسب به نان می‌دهد که برای بسیاری از افراد جذاب است.
3. زیبایی و جذابیت ظاهری: کنجد ظاهر نان را زیباتر و اشتها‌آورتر می‌کند. این موضوع برای فروشندگان نان و جلب مشتری اهمیت دارد.
4. جلوگیری از خشکی سطح نان: ریختن کنجد روی نان کمک می‌کند که سطح آن کمتر خشک شود و رطوبت نان تا حدی حفظ شود.
5. سنت و عادت غذایی: در بسیاری از فرهنگ‌ها و جوامع، استفاده از کنجد روی نان به دلیل سنتی بودن آن رایج است و جنبه فرهنگی دارد.
این دلایل باعث شده که کنجد به یکی از افزودنی‌های محبوب روی نان و حتی سایر خوراک‌ها تبدیل شود.
طبیعت کنجد و دیدگاه طب سنتی:
گفته شد در طب سنتی ایرانی، کنجد طبعی گرم و تر دارد و برای درمان مزاج‌های سرد، کم‌خونی، ضعف اعصاب و دردهای مزمن توصیه می‌شود. و از فرآورده کنجد، روغن کنجد در تدابیر سنتی دلک (ماساژ) و روغن‌مالی کاربرد داشته و در آیورودا نیز برای پاکسازی بدن و آرام‌سازی سیستم عصبی تجویز می‌شود.
ارده (خمیر کنجد) در طب سنتی برای تغذیه طبیعی و درمانی بیماران ضعیف:
ارده که از آسیاب کنجد برشته تهیه می‌شود، در رژیم غذایی افراد دچار ضعف عمومی، بیماری‌های ضعف دهنده‌ی بدن و کودکان در حال رشد جایگاه ویژه‌ای دارد. تولید ارده از کنجد یکی از کهن‌ترین و طبیعی ترین روش‌های فرآوری کنجد برای غذا بوده که به دلیل خواص فراوان آن در تغذیه انسان، از گذشته‌های دور تاکنون مورد توجه است که در مقاله‌ای دیگر نکات جامع تولید و کاربردهای ارده ی نیکاتیس را خواهید خواند.
از خواص تغذیه‌ای کنجد که عامل شده بعنوان ماده‌ی طبیعی دارویی و غذایی در رژیم های مختلف توسط متخصصان تغذیه نیز تجویز شود:
غنی بودن آن از چربی‌های غیراشباع مفید (مانند اسید اولئیک و لینولئیک) است و نیز سرشار از کلسیم، منیزیم، فسفر، آهن و روی حاوی آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی مانند سزامول و سزامین و منبع گیاهی پروتئین با کیفیت نسبتاً بالایی دارد.
از مهمترین نقش کنجد کاهش قند و چربی خون است که افراد محقق طبق مطالعات بالینی نشان داده‌اند که روغن کنجد می‌تواند سطح HbA1c، تری‌گلیسرید و LDL را کاهش دهد.
سلامت استخوان‌ها: کنجد منبع گیاهی کم‌نظیری از کلسیم است و مصرف آن در زنان یائسه برای پیشگیری از پوکی استخوان توصیه می‌شود.
تقویت حافظه و خلق‌وخو: لیگنان‌های کنجد دارای اثرات ضدافسردگی، ضداضطراب و افزایش‌دهنده عملکرد شناختی هستند.
محافظت پوست و مو: در طب سنتی، روغن کنجد برای رفع خشکی پوست، تقویت ریشه مو و جلوگیری از سفید شدن زودرس استفاده می‌شود.
سایر ارزش غذایی طبیعی و دارویی کنجد
1. تقویت سیستم ایمنی بدن: کنجد دارای آنتی‌اکسیدان‌های قوی (مانند سسامول و سسامینول) است که با رادیکال‌های آزاد مبارزه کرده و به تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از بیماری‌ها کمک می‌کند.
2. تنظیم فشار خون: مواد معدنی موجود در کنجد، به‌ویژه منیزیم و پتاسیم، به کاهش فشار خون بالا کمک می‌کنند و در کنترل آن نقش دارند.
3. بهبود عملکرد گوارش: فیبر موجود در کنجد باعث بهبود هضم غذا و پیشگیری از یبوست می‌شود.
به طور کلی، مصرف منظم کنجد می‌تواند به ارتقای سلامت عمومی بدن کمک کرده و به عنوان یک داروی طبیعی برای پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری‌ها عمل کند.
از کاربردهای طبیعی کنجد در طب سنتی
درمان یبوست مزمن (به‌ویژه با روغن کنجد ناشتا) که پاکسازی روده‌ها عامل مهم سلامتی بدن است.
ماده‌ای طبیعی برای بهبود درد مفاصل (مصرف موضعی): مالیدن روغن کنجد گرم‌شده روی مفاصل دردناک در روماتیسم، آرتروز و گرفتگی عضلات کاربرد دارد.
کشیدن روغن برای سلامت دهان و دندان سلامت دهان، غرغره کردن روغن کنجد یک راهکار طبیعی برای کاهش پلاک‌های دندانی، رفع بوی بد دهان و تقویت لثه‌ها در طب سنتی توصیه شده است.
نتیجه گیری کلی از این مقاله: محصولات کنجدی از دیرباز به عنوان مواد مغذی و درمانی در طب سنتی مطرح بوده‌اند. روغن، ارده و دانه کنجد هر یک بسته به نوع بیماری و مزاج بیمار تجویز می‌شده است. یافته‌های علمی امروز نیز خواص ضدالتهابی، تقویت‌کنندگی استخوان‌ها و اثرات آنتی‌اکسیدانی این فرآورده‌ها را تأیید می‌کنند. بنابراین، گنجاندن کنجد و مشتقات آن در رژیم غذایی روزمره می‌تواند سهم بسزایی در ارتقاء سلامت عمومی ایفا کند.
نوشته و گرداوری شده توسط تیم تحقیقاتی و علمی نیکاتیس
اولین دیدگاه را ثبت کنید